अक्षराणामकारोऽस्मि द्वन्द्वः सामासिकस्य च। अहमेवाक्षयः कालो धाताऽहं विश्वतोमुखः।।10.33।।
अहमेवाक्षय: कालो धाताहं विश्वतोमुख: || 33|| akṣharāṇām a-kāro ’smi dvandvaḥ sāmāsikasya cha aham evākṣhayaḥ kālo dhātāhaṁ viśhvato-mukhaḥ
0:00 / --:--
Word Meanings
akṣharāṇām—amongst all letters
a-kāraḥ—the beginning letter “A”
asmi—I am
dvandvaḥ—the dual
sāmāsikasya—amongst grammatical compounds
cha—and
aham—I
eva—only
akṣhayaḥ—endless
kālaḥ—time
dhātā—amongst the creators
aham—I
viśhwataḥ-mukhaḥ—Brahma
•••
अनुवाद
।।10.33।। अक्षरोंमें अकार और समासोंमें द्वन्द्व समास मैं हूँ। अक्षयकाल अर्थात् कालका भी महाकाल तथा सब ओर मुखवाला धाता भी मैं हूँ।
•••
टीका
।।10.33।। व्याख्या--'अक्षराणामकारोऽस्मि'--वर्णमालामें सर्वप्रथम अकार आता है। स्वर और व्यञ्जन--दोनोंमें अकार मुख्य है। अकारके बिना व्यञ्जनोंका उच्चारण नहीं होता। इसलिये अकारको भगवान्ने अपनी विभूति बताया है।